تستهای غیرمخرب (NDT: Non-Destructive Testing) نقش حیاتی در تضمین سلامت و عملکرد اجزای صنعتی دارند.
یکی از پرکاربردترین روشهای NDT، تست التراسونیک (UT: Ultrasonic Testing) است که به کمک امواج صوتی با فرکانس بالا برای شناسایی عیوب داخلی در مواد جامد استفاده میشود.
این روش بهویژه در صنایع نفت، گاز، هوافضا، ساختوساز، و نیروگاهی اهمیت بالایی دارد.
اصول عملکرد تست UT :
تست UT بر پایه ارسال و دریافت امواج فراصوتی (ultrasonic waves) با فرکانس بالاتر از محدوده شنوایی انسان (بیش از 20KHz)انجام میشود.
دستگاه UT شامل یک پراب (Probe) است که موج را از طریق یک ماده رابط (Couplant) وارد نمونه میکند.
بازتاب این امواج از سطوح داخلی، ترکها یا ناپیوستگیها توسط گیرنده دریافت شده و تحلیل میشود.
مهمترین اجزا:
- پراب 🙁Transducer / Probe) تبدیلکننده انرژی الکتریکی به موج فراصوتی و بالعکس
- Couplant: ژل یا روغنی برای حذف فضای هوا بین پراب و سطح قطعه
- نمایشگر A-Scan یا B-Scan: نشاندهنده موقعیت و شدت بازتابها
- کالیبراسیون (Calibration): تنظیم دستگاه برای اندازهگیری دقیق
انواع تجهیزات UT :
|
نوع تجهیزات |
توضیح |
|
پراب مستقیم(Straight Beam) |
برای تشخیص ضخامت یا عیوب عمودی |
| پراب زاویهدار (Angle Beam) |
برای شناسایی عیوب مورب مثل ترکها در جوش |
|
فاز آرِی (Phased Array UT) |
با چندین المنت فعال، قابلیت تصویربرداری دقیق |
|
TOFD (Time of Flight Diffraction) |
برای اندازهگیری دقیق عمق ترکها |
انواع عیوب قابل شناسایی با UT :
- ترکهای داخلی (Internal Cracks)
- جدایش لایهای (Laminations)
- حفرهها و تخلخل (Voids and Porosity)
- ناپیوستگیهای جوش (Weld Discontinuities)
- خوردگی زیرسطحی (Subsurface Corrosion)
مزایا و معایب UT :
-
مزایا
قابلیت تشخیص عیوب داخلی با دقت بالا
عدم آسیب به قطعه
مناسب برای قطعات ضخیم
نمایش عمق دقیق عیب
-
معایب
نیاز به مهارت بالای اپراتور
حساس به شرایط سطح
محدودیت در مواد با دانهبندی درشت مانند چدن
مقایسه با دیگر روشهای NDT :
|
روش |
مزیت اصلی | محدودیت |
|
UT |
تشخیص عیوب داخلی دقیق |
نیاز به مهارت |
|
RT (رادیوگرافی) |
تصویربرداری کامل |
خطر تشعشع |
|
MT (مغناطیسی) |
مناسب سطوح |
محدود به مواد مغناطیسی |
| PT (مایعات نافذ) |
آسان و کمهزینه |
فقط سطوح باز |
کاربردهای صنعتی UT :
- نفت و گاز: بررسی خطوط لوله، مخازن تحت فشار
- صنایع جوشکاری: کنترل کیفیت جوش و شناسایی ترک
- هوافضا: تست اجزای حیاتی هواپیما
- نیروگاهها: تست پره توربین، دیگ بخار
- ساخت فلزات سنگین: کنترل کیفیت در قطعات فورج و ریختهگری
استانداردهای مرجع UT :
ASME Section V – دستورالعمل تست غیرمخرب در مخازن تحت فشار
ASTM E213 – راهنمای عمومی برای UT فلزات
EN ISO 17640 – استاندارد اروپایی تست جوش
AWS D1.1 – کاربرد UT در سازههای فولادی
ایمنی در تست UT :
- اگرچه UT فاقد تشعشع خطرناک است، اما رعایت موارد زیر ضروری است:
- استفاده از تجهیزات ایمن و کالیبره شده
- آموزش مناسب اپراتورها
- استفاده از Couplant
- رعایت ارگونومی در زمان انجام تست
نتیجهگیری
تست التراسونیک(UT) یکی از دقیقترین و کاربردیترین روشهای NDT برای شناسایی عیوب داخلی در قطعات صنعتی است.
تسلط بر اصول عملکرد، انواع پرابها، و تکنیکهای صحیح اجرا برای مهندسان و تکنسینهای NDT الزامی است.
انتخاب تجهیزات مناسب و اجرای دقیق فرآیند کالیبراسیون تأثیر زیادی در صحت نتایج دارد.
با رعایت دستورالعملها و استفاده از استانداردهای بینالمللی، میتوان کیفیت و ایمنی سازههای صنعتی را به میزان قابلتوجهی افزایش داد.
شما عزیزان میتوانید برای کسب اطلاعات بیشتروثبت سفارش باهمکاران ما درمجموعه فنی ومهندسی پتروفرهان گسترجنوب درارتباط باشید…
نمایندگی انحصاری فروش:شرکت پترو فرهان گستر جنوب
شرکت پترو فرهان گستر جنوب واردکننده برندهای مطرح تجهیزات جوشکاری و بازرسی فنی و NDT از سراسر دنیا
برای کسب اطلاعات بیشتر و ثبت سفارش با واحد فروش تماس حاصل فرمایید
02165565901
02144584671
02144584619
09133390223
09034119385
(واتساپ-ایتا-تلگرام-روبیکا)09133390223
(واتساپ-ایتا-تلگرام-روبیکا)09034119385
آدرس ما درفضای مجازی:
وبسایت ها:
www.fgj-ndt.ir
www.digindt.ir
ایمیل ها:
fgjndt@gmail.com
farhangostarjoonob@gmail.com
کانال تلگرام ما
https://t.me/FGJ_NDT
https://t.me/digindt1
اینستاگرام
farhangostarjoonob
NDT_IR
